Index op persoonsnaam

door Henk Muntjewerff, Breda 2005 ©.

m.m.v. drs. Harry Gerritsen.

Toelichting

Voor uitleg over de betekenis van familienamen raadpleegden wij in eerste instantie Christ Buiks, Oude familienamen in de Baronie (Breda, 1994). Sommige familienamen zijn bij onze transcriptie uit het namenbestand verdwenen doordat ze foutief gelezen waren door voorgaande onderzoekers.

Verder raadpleegden wij voor het traceren van de voornamen de volgende literatuur:

Prisma Voornamen, samengesteld door J. van der Schaar, bewerkt door Doreen Gerritzen (Utrecht, 2000).

Huizinga's complete lijst van namen. Vraagbaak voor de afkomst van de Nederlandse en Vlaamse familienamen (Baarn, 1998).

A.N.W. van der Plank, Het namenboek. De herkomst van onze voornamen en de hiervan afgeleide achternamen (Bussum, 1979).

Geen van bovengenoemde werken is echter 'compleet', zodat wij het zeer op prijs stelden dat dr. Doreen Gerritzen van het Meertensinstituut ons met raad en daad terzijde stond bij het ontwarren van de vele naamvarianten.

Een persoonsnaam kan volgens onze zienswijze uit zeven elementen bestaan:

- titel Voornaam Patroniem Familienaam Beroep Woonplaats; meestal met een relatie aanduiding ergens ertussen of achter geplaatst. Daarbij vormen de laatste vijf elementen tesamen de achternaam.

- relatie aanduidingen, zoals zoon, dochter, kinder, wijf, weduwe, vader, erfgenamen, etc. staan bij ons los gekoppeld van de naam. De stamnaam komt daardoor nadrukkelijker en duidelijker naar voren. De oorspronkelijke auteurs van de Bredase cijnsregisters in de vijftiende eeuw hebben de relatie aanduidingen overigens ook altijd los staan van de achternaam.

- relatie aanduidingen, zoals de jonge, de oude, etc. staan in principe zonder kapitaal, tenzij ons gebleken is dat het een onderdeel van de persoonsnaam was of werd.

- het beroep is in principe een onderdeel van de persoonsnaam, tenzij overduidelijk is dat het beroep of de functie door de persoon in kwestie werd uitgeoefend. In dat geval beroep met kleine letter en gescheiden van persoonsnaam door komma. Meestal betreft het priesters, te herkennen aan de titel: heer; of begijnen, te herkennen aan de titel: joncvrou.

- alleen wanneer het de leesbaarheid van de persoonsnaam ten goede komt en er zekerheid bestaat over de betekenis van de naam is er binnen de persoonsnaam weleens een komma als leesteken geplaatst.

 

Index op persoonsnaam

De persoonsnamen staan in alphabetische volgorde.

De spelling van de persoonsnaam is identiek met het origineel in het cijnsregister.

De verschillende schrijfwijzen van de voornamen zijn niet gegroepeerd.

Bijvoorbeeld:

A	Anthonis Maas
J	Jan van Breda
T	Thonis Maas

Om de bruikbaarheid te vergroten zijn personen met patroniem/matroniem én een beroep en/of een woonplaats als achternaam ook onder het patroniem/matroniem opgenomen. Hetzelfde geldt bij weduwen en vrouwen.

Bijvoorbeeld:

 

Breda, van	Jan Klaas van Breda zoon
	Klaas van Breda zoon
Klaassen	Lijsbeth Jan Klaassen weduwe
	Jan Klaassen weduwe

Vooralsnog zijn personen met een titel voorafgaand aan de voornaam alleen onder die titel te vinden. De titel vormde een onderscheidend deel van de persoonsnaam: zo werden bijvoorbeeld her Herman en meester Aarts zelfs achternamen: Jan Her Hermans en Floris Meester Aarts. Bij joncfrou gaat dit echter niet op en die titel zou dus eigenlijk losgekoppeld kunnen/moeten worden van de persoonsnaam.

 

Index op persoonsnaam, gesorteerd op voornaam

Bij het ter perse gaan van deze cd-rom was de index op voornaam nog niet beschikbaar. Eind december 2005 zal dat wel het geval zijn. Indien u in het bezit wilt komen van deze index dan kunt u per email een verzoek daartoe indienen bij de maker van de cd-rom.

 

De spelling van de persoonsnaam is identiek met het origineel in het cijnsregister.

De persoonsnamen zijn alphabetisch op voornaam gesorteerd en vervolgens op achternaam. De verschillende schrijfwijzen van de voornamen zijn wel gegroepeerd.

Bijvoorbeeld:

 

Antonis Maas	Anthonis Maas
	Thonis Maas
Jan van Breda	Jan van Breda

Om de bruikbaarheid te vergroten zijn personen met patroniem/matroniem én een beroep en/of een woonplaats als achternaam ook onder het patroniem/matroniem opgenomen. Hetzelfde geldt bij weduwen en vrouwen.

Bijvoorbeeld:

 

Jan	Jan Klaas van Breda zoon
Nicolaas	Klaas van Breda zoon
Elisabeth	Lijsbeth Jan Klaassen weduwe
Jan	Jan Klaassen weduwe

 

Kruisverwijzingen, zoals Thonis - zie Anthonis, zijn achterwege gebleven. 

 

Index op persoonsnaam, gesorteerd op achternaam

De spelling van de persoonsnaam is identiek met het origineel in het cijnsregister.

De persoonsnamen zijn alphabetisch op achternaam gesorteerd. De verschillende schrijfwijzen van de achternamen zijn wel gegroepeerd, volgens de moderne schrijfwijze, zodat daar ook gemakkelijk de naamsverklaring uit kan worden afgelezen.

Bijvoorbeeld:

 

achternaam	te vinden onder
van Hoilten	Hulten, van
Cockelberch	Koekelberg

Om de bruikbaarheid te vergroten zijn personen met zowel een beroep en/of een woonplaats als achternaam ook onder die beroepsnaam en/of plaatsnaam opgenomen. Voor de patroniemen zie men tevens de index op voornaam.

Bijvoorbeeld:

 

persoonsnaam	staat onder
Jan Klaas van Breda de Timmerman	Breda en Timmerman
Klaas Groen van Breda zoon	Groen en Breda
Lijsbeth Jan Klaassen weduwe	Klaassen
Jan Klaassen de Smit van Ulvenhout	Smit, Ulvenhout en Klaassen
Dirk Klaas de Schoenmaker van Bavel	Schoenmaker en Bavel

Kruisverwijzingen, zoals Timmerman - zie van Breda, zijn achterwege gebleven.